Μπράτης Δημήτρης
Αντιπρόεδρος Α.Δ.Ε.Δ.Υ.
Εκπαιδευτικό Σεμινάριο
με θέμα: «Ψηφιοποίηση και συλλογικές διαπραγματεύσεις
στις δημόσιες υπηρεσίες»
με θέμα: «Ψηφιοποίηση και συλλογικές διαπραγματεύσεις
στις δημόσιες υπηρεσίες»
Το Δεύτερο Περιφερειακό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο, με τίτλο: «Ψηφιοποίηση καισυλλογικές διαπραγματεύσεις στις δημόσιες υπηρεσίες» που οργανώθηκε από την EPSU και πραγματοποιήθηκε στη Λισαβόνα στις 19-20 Νοεμβρίου 2019, είχε ως στόχο να βοηθήσει τις οργανώσεις – μέλη της να αναπτύξουν τις δικές τους συλλογικές πολιτικέςδιαπραγμάτευσης για την καλύτερη αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνδέονταιμε την εισαγωγή και τον αντίκτυπο των νέων ψηφιακών τεχνολογιών στο χώροεργασίας. Το σεμινάριο είχε ως στόχο να παρέχει στους συμμετέχοντες καλύτερη κατανόηση της ακριβούς φύσης των προκλήσεων αυτών και των επιπτώσεών τους στο μέλλον της συλλογικής διαπραγμάτευσης, ως εργαλείο για τη ρύθμιση του νέου κόσμου της εργασίας
Από τη χώρα μας συμμετείχαν δύο εκπρόσωποι. Ένας από την Α.Δ.Ε.Δ.Υ., ο Αντιπρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής Μπράτης Δημήτρης και ένας από την Ε.Υ.Α.Θ., ο συνάδελφος Αρχοντόπουλος Γιώργος.
Οι συνεδρίες περιλάμβαναν διδακτικές ενότητες κατά τις οποίες οι εκπαιδευτές ανέλυσαν τα κύρια θέματα και την ιδιαίτερη σημασία τους για τις δημόσιες υπηρεσίες και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων στις δημόσιες υπηρεσίες. Στόχος αυτού του κύκλου σεμιναρίων είναι να αυξηθεί η γνώση των συμμετεχόντων στους σχετικούςτομείς και να τους δοθεί η δυνατότητα να διαμορφώσουν σχετικές στρατηγικέςσυλλογικής διαπραγμάτευσης.
Το σεμινάριο στη Λισαβόνα, κάλυψε μια σειρά θεμάτων, όπως: τον πιθανό αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης και των αλγορίθμων στις εργασιακές σχέσεις, τον τρόπο προστασίας των δεδομένων των εργαζομένων, τον αντίκτυπο των νέων τεχνολογιών επιτήρησης γεωγραφικού εντοπισμού, τη χρήση πλατφορμών, την ασφάλεια που σχετίζεται με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών, την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και την «έξυπνη εργασία». Επικεντρώθηκε, επίσης, στα διαφορετικά πρότυπα συλλογικών διαπραγματεύσεων, με ενεργές ομάδες εργασίας και τεχνικές μάθησης για όλους τους συμμετέχοντες.
Τα εκπαιδευτικά σεμινάρια είναι ανοιχτά σε οργανώσεις – μέλη της EPSU καιειδικότερα σε:
- Εκπροσώπους συνδικάτων που συμμετέχουν σε συλλογικές διαπραγματεύσεις σε διάφορα επίπεδα
- Εκπροσώπους από τα τμήματα συλλογικών διαπραγματεύσεων των οργανώσεων – μελών της EPSU
- Εκπροσώπους από Ευρωπαϊκά συμβούλια εργασίας
Το σεμινάριο αρθρώθηκε στους παρακάτω άξονες:
- Ψηφιοποίηση και δημόσιες υπηρεσίες
Η ψηφιοποίηση και οι νέες τεχνολογίες έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις δημόσιες υπηρεσίες:
- Αυτοματοποίηση των διοικητικών διαδικασιών και αλληλεπίδραση με τους πελάτες (διαδίκτυο, εφαρμογές κτλ)
- Ψηφιοποίηση της παροχής υπηρεσιών (eHealth, eMedicine, έξυπνη μέτρηση, αστικές και αγροτικές δημόσιες συγκοινωνίες)
- Ανάπτυξη νέων δημόσιων υπηρεσιών:
«Έξυπνες» πόλεις, ανοιχτά δεδομένα, κινητικότητα ως υπηρεσία, συμβουλές σε ζωντανή σύνδεση
Δεν είναι, όμως, ξεκάθαρο πώς η ψηφιοποίηση θα επηρεάσει την ποιότητα των υπηρεσιών, την αποδοτικότητα και τις συνθήκες εργασίας, λόγω του ψηφιακού χάσματος: Δεν διαθέτουν όλοι οι χρήστες ικανοποιητικό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων ή δεν διαθέτουν επαρκή κεφάλαια για να επενδύσουν στην επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού.
Κατά συνέπεια, η ψηφιοποίηση εισάγεται συχνά ως τρόπος μείωσης τους κόστους καιτου εργατικού δυναμικού και καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από μεγάλες ιδιωτικέςεταιρείες πληροφορικής / λογισμικού, καθιστώντας αυξανόμενη την εξάρτηση τωνδημόσιων υπηρεσιών από ιδιωτικούς κερδοσκοπικούς οργανισμούς.
Η ψηφιοποίηση συμβαδίζει με πολύ ευέλικτες μορφές εργασίας και ο «γενναίος νέος κόσμος» της ψηφιακής εργασίας μπορεί να υποτιμήσει τους κινδύνους υγείας και ασφάλειας των ψηφιακών χώρων εργασίας.
- Κοινωνικός διάλογος και συλλογικές διαπραγματεύσεις
- Σωστές και δίκαιες ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες:
Καθώς οι ψηφιακές τεχνολογίες δεν έχουν ούτε θετικό ούτε αρνητικό πρόσημο, είναι ζωτικής σημασίας να αναπτυχθεί ένα αποτελεσματικό πλαίσιο συνθηκών - Σε σύγκριση με τις ιδιωτικές υπηρεσίες η εκπροσώπηση των εργατικώνσωματείων είναι σχετικά ισχυρή στις δημόσιες υπηρεσίες
- Τα εργατικά σωματεία είναι σε θέση να διαπραγματευτούν συμφωνίες για νέες τεχνολογίες και υπάρχουν ήδη ορισμένα παραδείγματα καλών πρακτικών
- Η εισαγωγή νέας τεχνολογίας πρέπει να είναι διαφανής και χωρίςαποκλεισμούς. Πρέπει να ληφθούν υπόψη οι διακρίσεις ανάλογα με το φύλο, να προστατεύονται οι ευάλωτοι εργαζόμενοι και να μετριαστούν οι ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις
- Οι προβλέψεις για την ψηφιοποίηση και την τεχνολογία θα μπορούσαν επίσηςνα αντιμετωπιστούν με διμερή και τριμερή κοινωνικό διάλογο, συμβάσεις, κοινά σχέδια και άλλα κανάλια φωνής των εργαζομένων, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα πλαίσιο για την ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών και να αποτραπεί ο αρνητικός αντίκτυπος
- Υπάρχει νομοθεσία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την υποστήριξη των δικαιωμάτων των εργαζομένων; Π.χ. υγεία και ασφάλεια, επαγγελματική κατάρτιση, προστασία δεδομένων;
- Η ισορροπία ανάμεσα σε εργασία και προσωπική ζωή και το δικαίωμααποσύνδεσης
Η περισσότερη χωρική και χρονική ευελιξία έχει θετικό αντίκτυπο στην ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής .Η «έξυπνη εργασία» ή «τηλεργασία» ή εργασία εξ’ αποστάσεως συνεπάγεται επίσης περισσότερη αυτονομία στην εργασία. Σε αυτό το πλαίσιο, η αυτοματοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη / μηχανική μάθηση μπορούν να υποκαταστήσουν καθημερινές και απαιτητικές εργασίες από άποψη φυσικών δυνάμεων – οι εργαζόμενοι μπορούν να επικεντρωθούν περισσότερο σε σημαντικές εργασίες, γεγονός στο οποίο συμβάλει και η μείωση των μετακινήσεων, από την οποία προκύπτει και η μη-επιβάρυνση του περιβάλλοντος.
Εξ’ ορισμού, υπάρχουν κάποιες θέσεις εργασίες που απαιτούν λιγότερη κοινωνική αλληλεπίδραση και φυσική παρουσία. Θα πρέπει όμως να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στιςπιθανές προκλήσεις, όπως το γεγονός ότι η δυνατότητα εργασίας ανά πάσα στιγμή, από οπουδήποτε, οδηγεί την άμβλυνση της διαχωριστικής γραμμής μεταξύ επαγγελματικήςκαι προσωπικής ζωής, αν λάβουμε ως δεδομένο ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να συνδεθούν όλο το εικοσιτετράωρο. Σε αυτό το κομβικό σημείο, καλούνται οισυνδικαλιστικές οργανώσεις να εντείνουν τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Για παράδειγμα, η συνδικαλιστική οργάνωση CCOO της Ισπανίας και η πλειοψηφία της συνδικαλιστικής οργάνωσης της Axa Seguros, υπέγραψαν την πρώτη συλλογικήσύμβαση που αναγνωρίζει το δικαίωμα των εργαζομένων να αποσυνδέονται εκτόςεργάσιμων ωρών. Η σύμβαση δεσμεύει τα μέρη από το 2017 έως το 2020. Είναι ηπρώτη σύμβαση τέτοιου είδους στην Ισπανία.
Η σύμβαση αναφέρει ότι «η Axa αναγνωρίζει το δικαίωμα των εργαζομένων να μηναπαντούν σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μηνύματα εργασίας εκτός εργασιακώνωρών, εκτός από περιπτώσεις ανωτέρας βίας ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις».
Η νέα συλλογική σύμβαση αναγνωρίζει επίσης το δικαίωμα των εργαζομένων νααπενεργοποιούν τα κινητά τους τηλέφωνα εκτός εργασιακών ωρών και έχει ως στόχο να βοηθήσει τους εργαζομένους να βρουν ισορροπία ανάμεσα σε εργασία και προσωπική ζωή, αναπτύσσοντας την εργασία εξ’ αποστάσεως και δημιουργώντας ένα ευέλικτο ωράριο εργασίας.
Σχετική μελέτη της EPSU έδειξε ότι υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ του κοινωνικού διαλόγου, της ισότητας των φύλων και της ισορροπίας οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Εξετάστηκε η ποικιλία των μέτρων ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής που έχουν λάβει οι κοινωνικοί εταίροι για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των εργαζομένων, την επίτευξη της ισότητας των φύλων, τη διατήρηση του εργατικού δυναμικού και την προσέλκυση νέων ταλέντων καθώς και τη διεύρυνση της παροχής περίθαλψης. Έγινε σαφές ότι οι κοινωνικοί εταίροι, σε πολύ διαφορετικά νομικά και κοινωνικά πλαίσια έχουν διαπραγματευτεί συγκεκριμένα ζητήματα σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής στον εργασιακό χώρο αναλόγως τη χώρα, τομέα ή εταιρεία.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι συλλογικές διαπραγματεύσεις βοηθούν αποδεδειγμένα τον εργαζόμενο. Δεδομένου ότι στις χώρες με ισχυρές συλλογικές διαπραγματεύσεις, σημειώνονται λιγότερες ώρες εργασίας τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες, πιο ευέλικτες επιλογές εργασίας υπό ασφαλείς συνθήκες απασχόλησης και μεγαλύτερη προστασία των συμβασιούχων.
Συμπερασματικά:
Στο σεμινάριο μας δόθηκε η δυνατότητα, και τις δύο μέρες, να παρέμβουμε, τόσο στηνΟΛΟΜΕΛΕΙΑ όσο και στις τρεις διαδραστικές ομάδες εργασίας, πουδημιουργήθηκαν. Είχαμε την ευκαιρία να καταθέσουμε τις απόψεις μας, τόσο για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας, ως προς τα θέματα του σεμιναρίου, όσο και γιατον τρόπο αντιμετώπισης των πιθανών δυσμενών εξελίξεων για τις εργασιακές μαςσχέσεις και τις θέσεις εργασίας.
Τονίσαμε ιδιαίτερα ότι το θέμα δεν είναι μόνο τεχνοκρατικό, αλλά πρωτίστως πολιτικό και γι’ αυτό τα συνδικάτα πρέπει να αναπροσαρμόσουν τη δράση τους και τη στρατηγική τους. Για τον λόγο αυτό δεν αρκεί μόνο η διαπραγμάτευση, μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, αλλά χρειάζεται η κινητοποίηση και ο αγώνας των εργαζομένων, έτσι ώστε να αμφισβητηθούν και ανατραπούν αυτές οι πολιτικές.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ:
Το σεμινάριο θα συνεχιστεί στις παρακάτω χώρες ως εξής:
Λιουμπλιάνα (Σλοβενία) 21-22 Ιανουαρίου 2020
Αφορά τις χώρες:
Αυστρία, Βοσνία & Ερζεγοβίνη, Κροατία, Γερμανία, Κοσσυφοπέδιο, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία,
Στοκχόλμη (Σουηδία) 17-18 Μαρτίου 2020
Αφορά τις χώρες:
Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Ισλανδία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Νορβηγία,
Βαρσοβία (Πολωνία) 19-20 Μαΐου 2020
Αφορά τις χώρες:
Αρμενία, Λευκορωσία, Τσεχία, Εσθονία, Γεωργία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Σλοβακία, Ουκρανία
